Bạn đang xem bài viết Thuật Ngữ Bổ Ích Trong Thú Chơi Họa Mi được cập nhật mới nhất trên website Raffles.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
THUẬT NGỮ BỔ ÍCH TRONG THÚ CHƠI HỌA MI
Lịch sử chơi chim đã có từ rất lâu, đặc biệt là Hoạ Mi. Trong quá trình chơi, dân chơi HM đã tạo ra rất nhiều thuật ngữ, tiếng lóng để chỉ vật dụng nuôi, để nhận định đánh giá trạng thái, chất lượng, khả năng,hình thái… Từng chi tiết từng bộ phận của con Họa Mi.
– Lồng phóng:
Dùng để tập thể lực cho HM chọi nên có kích thước lớn, thường được làm bằng tre, trúc, có đường kính từ 50cm đế n60cm cao từ 1,2m đến 1,5 m.
– Lồng chiến:
Đây là lồng nuôi HM đực để chọi nhau (đá nhau) được làm bằng tre ,trúc, cũng có nhiều kích cỡ, nhưng chủ yếu có đường kính đáy lồng khoảng 36cm, chiều cao tính cả chân lồng khoảng 60cm (chân thường cao 15-16cm). Lồng chiến là lồng được chú trọng nhất, được thửa rất công phu, đặc biệt là sàn lồng và cửa lồng. Trên sàn có bàn chiến.
– Bàn chiến:
Là một bộ phận cùa sàn lồng, tiếp giáp với cửa lồng, có hình bán nguyệt, chỗ rộng nhất khoảng 10-11cm, trên mặt bàn chiến người ta đóng những thanh tre song song để tạo chỗ cho chim tì chân, đuôi để lấy thế chọi nhau, cũng có loại bàn chiến rời, khi chọi mới lắp vào, thường được làm bằng gỗ thông trắng (cùa TQ), khi lắp vào loại bàn chiến này thường có độ dốc khoảng 5 độ, sau cao trước thấp, thay cho những thanh đóng người ta khoét thủng thành những rãnh.
– Cầu đậu:
Tôi chỉ nói qua về cầu gạo thôi, Thực ra nó không phải là cành gạo như ta tưởng, tiếng Tày Nùng gọi cây này là: Kiều nộc có nghỉa là cầu chim. thuộc họ thân gỗ, chiều cao trung bình khoảng 3m, thường thấy mọc tại các khu vực đất cằn ven đồi (đất càng cằn cỗi càng có hy vọng tìm được cầu đẹp) có tán lá rất giống cây Hoa hoè, rất dễ nhận từ xa. Các cụ cho rằng chim đậu cầu này có tác dụng luyện da chân chim dày dạn, ít bệnh tật….
Ngoài hai loại lồng trên cón có lồng mái, lồng mồi.
– Lồng mái: thường có đường kính đáy khoảng 35cm,cao khoảng 40cm,dùng để nhốt mái HM nhằm thúc my đực chọi.
– Lồng mồi: có kích thước nhỏ nhất nhưng được làm chắc chắn, nan, vanh đều to, trước khi dùng thường đươc hun khói và bôi nhựa lá cây (sát lá rừng vào nan lồng nhiều lần) làm cho lồng có mùi và màu giống tự nhiên. Đây là lồng đựng chim mồi để bẫy chim rừng, có đường kính đáy khoảng 25cm, cao khoảng 30cm.
Trước đây các Cụ còn có lồng LƯU ĐIỂU to hơn lồng mái một chút (lồng mái có 48 nan, lồng lưu điểu 52 nan, lồng chiến 56 nan, lồng phóng từ 64 nan trở lên) đường kính đáy lồng khoàng 37cm cao 40cm, dùng để xách chim đi chơi (đi dượt) bây giờ thấy ít người dùng.
Lại tiếp tục tự biên tự diễn đây.
– Lồng Vác: Đây là từ chỉ các loại lồng do những người ở làng Vác, xã Nhân hoà, huyện Thanh oai, Hà tây (nay là HN) sản xuất, mới đầu nó chỉ mang tính chất nông phẩm phụ, khi xong việc đồng áng, nhưng hiện nay nhiều nhà ở đây đã bán hoặc cho thuê ruộng, bỏ hẳn việc làm ruộng để chuyên tâm làm lồng. lồng Vác đã có mặt hầu khắp các tỉnh Bắc bộ và đã có chỗ đứng trong giới chơi chim, do giá cả hợp lý và hình thức ngày một mỹ thuật, thiếu sót của lồng Vác là những người làm lồng đều không chơi chim nên lồng thiếu tính thực dụng, không sáng tạo và nghiêm trọng nhất là tính giả dối về chất lượng còn khá phổ biến.
– Lồng Thổ:
Đây là từ chỉ những chiếc lồng do những người dân tộc thiểu số ở các tỉnh Miền núi phía bắc chế tác,chủ yếu là lồng MY, ngoài ra cũng có một số ít lồng gáy và đa đa. Do chỉ được làm khi có nhu cầu sử dụng của bản thân, nên số lượng rất ít. Quy trình chế tác, vật liệu, kích cỡ, hình dáng…rất đa dạng. Đồ nghề nhiều khi rất đơn giản, chỉ có con dao và cái dùi sắt nung lửa để dùi lỗ vanh, vì vậy phần lớn trông cục mịch, thô , nhưng rất thật, rất hữu dụng và đầy ắp tính văn hoá bán địa. Hiện nay cũng đã xuất hiện một vài nơi (Vân an, Chiến thắng…ở LS) bà con dân tộc ít người cũng đã bắt đầu sản xuất lồng trong thời gian nông nhàn, đem ra chợ phiên tại TP LS để bán, những chiếc lồng này đã bị thương phẩm hoá nên tính văn hoá và chất lượng đã giảm nhiều.
– Cóng (coóng):
Là vật dụng dùng để dựng thức ăn và nước cho chim, trước đây thường được làm bằng sứ và được trang trí hết sức cầu kỳ, các họa tiết nhỏ li ti đều được vẽ bằng tay, hình dáng cũng rất đa dạng (hiện nay cũng có 1-2 cửa hàng ở HN bán bán loại này). Bây giờ người ta “cải lùi” làm nó bằng nhựa, thủy tinh tuy xấu nhưng rất rẻ.
– Trung sa (khung chọi):
Khi chọi chim người ta áp hai cửa lồng vào nhau, để chim chọi nhau qua những song cửa , nhưng vì cửa lồng của mỗi người khác nhau, song cửa cũng to nhỏ không đều nên thường gây ra những vấn đề không thống nhất vì vậy người ta nghĩ ra cái TRUNG SA. (TRUNG=ở giữa, SA=là cái mành hay cái chấn song cửa sổ). Trung sa thường được làm bằng gỗ, có chiều rộng mép trong khoảng 8,5cm, chiều cao khoảng 40cm, có hai thanh chấn song tre (có đk khoảng 0,5cm) ngăn trung sa ra làm 3 khoảng cách bằng nhau (khoảng 2,6cm) chim có thể thò đầu sang để chọi nhau, nhưng không thể chui hẳn sang (thông lồng), chọi qua trung sa xem hơi tức mắt (vì vướng nhiều thứ) nhưng giữ được chim chơi lâu dài.
– Chọi Hội: Trước đây nhân các ngày hội dân gian ở miền núi như Hội lồng tồng, Hội đầu pháo… và các Tiết âm lịch, các Cụ thường tụ tập dăm mười người đem chim ra chọi chơi rồi cùng nhau ăn uống, khen chê v.v chủ yếu để vui và tập dượt nên mới gọi là chọi hội. Còn bây giờ do nhu cầu của người chơi và do thông tin đã phát triển nên người ta có thể tổ chức chọi hội bất cứ ngày nào nếu thấy cần thiết.
Chọi hội thường được một Tổ chức nào đó đứng ra bao thầu (thường là Hội SVC của nơi sở tại diễn ra chọi hội). Quy mô cũng rất đa dạng, có thể chỉ diễn ra trong 1 xã, 1 huyện, nhưng cũng có thể cả tỉnh và liên tỉnh, số lượng có thể lên đến 70-80 đôi chim. Người tham gia chỉ việc mang chim đến địa điểm quy định, đăng ký và nộp Tiền đầu lồng (khoảng 100 nghìn-200 nghìn/con). Quy tắc chọi hội là CHỌI VÒNG TRÒN, LOẠI TRỰC TIẾP, con chọi thắng cứ tiếp tục chọi cho tới lúc thua hoặc chủ chim cảm thấy chim của mình đã đủ điểm nhận giải hoặc đơn thuần là để giữ chim thì có thể xin thôi chọi.
Cách tính điểm là bằng phút, mỗi phút người ta quy định là 100 điểm để tiện cho việc cộng dồn vì nhiều con chọi chưa đến 1 phút đã thua, con thắng sẽ được cộng dồn số lẻ này. Cơ cấu giải gồm :1,2,3 và Điện quân, kèm theo cờ và chút tiền thưởng gọi là có (thường kinh phí thưởng bằng kinh phí giải Ba).
Ý nghĩa của chọi hội vẫn như xưa (để lựa chọn chim tài, chim hay). Nhưng bên trong còn có những giao kèo CHỌI TAY ĐÔI của những cao thủ lồng ghép vào, nên không khí chọi hội bây giờ cũng căng không kém gì, và sau khi mãn cuộc thường là những cuộc ngã giá – một cơ hội tốt cho những người chuyên gột chim chọi.
– Chọi đôi: Đây là hình thức chọi giữa 2 con chim của hai chủ chim với nhau (không phụ thuộc Ban bệ nào cả) nó được hình thành trên cơ sở lời mời đầy tính thách thức. Có thể nói CHỌI TAY ĐÔI là SỨC SỐNG TINH THẦN, là ĐỘNG CƠ CHÍNH để nghề chơi chim HM liên tục phát triển rộng rãi và sâu.
Mỗi một cuộc chọi tay đôi diễn ra là một cuộc đấu trí, một cuộc trải nghiệm tay nghề và danh dự không những của một con người mà còn là cả một môn phái, một địa danh nào đó nên thường được cân nhắc tính toán rất kĩ, chim phải bảo đảm ở giai đoạn căng lửa nhất vì vậy các trận tay đôi thường rất ác chiến, xem rất đã mắt. Không khí trận mạc lại được hâm nóng thêm bởi những khoản cá cược đi kèm, có trận lên đến vài chục tr…bởi thế nên đã dính vào nghề này rồi là khó cai lắm.
Để đảm bảo công bằng địa điểm chọi thường được chọn ở nơi trung gian cho cả hai phía để không ai lợi sân nhà cả, nên thường phải mang chim đi xa có khi hàng 100km, vất vả khó khăn là thế nhưng nó luôn là ước mơ của bất cứ ai “không may” nghiện nó.
Cũng có những cuộc chọi tay đôi “ăn liền”, như gặp nhau tại chọi hội, gặp nhau khi đi dợt.. nhưng thường chóng vánh và thiệt hại chiến tranh không đáng kể.
– Bám lồng: Khi con HM đã đủ lửa, chỉ cần nghe thoáng xa có tiếng con khác, nó lập tức nhảy lên bám vào nan và vanh lồng, thò cả mỏ ra ngoài, ngó nghiêng cảnh giác và không ngừng hót sổng rất đanh, có con còn mổ sàn, mổ cửa lồng trông rất hung dữ.
– Bám Cửa: Khi chọi nhau hai con thường nhảy sát về phía cửa lồng để tiếp cận đối phương, có con bám sát trung sa chọi tới lúc phân chia thắng bại gọi là đánh bám cửa, có con đứng xa cửa ***g chọn thời cơ mà đánh thì gọi là đánh khôn hoặc đánh xa.
– BẬT BUNG: chim chưa đủ lửa mà đã đem đánh, không dám xuống cầu, cứ đậu trên cầu đuôi hất lên hất xuống liên tục gọi là Bật bung.
– XUỐNG CẦU: khi chọi nhau hai con chim đang đậu trên cầu lồng mình, vừa nhìn thấy chim đối phương là nhảy ngay xuống cửa lồng nghênh chiến động tác này gọi là xuống cầu.
– THÔNG LỒNG: Khi chọi chim HM nhiều trường hợp phân định thắng thua không rõ ràng vì người ta quy định nếu con A xuống cầu 3 lần (xuống cầu đợi đánh không tháy đối phương tiếp cận lại nhảy lên, rồi lại nhảy xuống đợi 3 lần mà con kia vẫn không xuống) thì con A sẽ được xử thắng. Nhưng có trường hợp con A xuống càu 2 lần vừa nhảy lên cầu thì con B lại xuống cầu, khi con A nhảy xuống thì con B lại nhảy lên cầu như vạy là phải đếm lại từ đầu, nếu không chịu xử hoà thì người ta bắt buộc phải bỏ trung sa cho đánh thông lồng hai con lao vao ***g của nhau đánh cho tới lúc một con thua hẳn. Cũng có trường hợp chim nhỏ nhưng căng nên khi chọi, lách luôn qua trung sa đánh đối phương ở sân đối phương luôn và thường thắng. Còn ở bên Tàu thì chỉ chọi thông lồng chứ không có kiều chọi qua trung sa như ta.
– KHÓA: Khi chọi nhau HM dùng chân túm chặt lấy đối phương, đè lên hoặc kéo đối phương về vể phía mình vừa gây thương tích cho đối phương lại vừa hạn chế những cú đánh của đối phương đồng thời tạo ra thời cơ tốt nhất để đánh trả đối hương một cách chính xác – động tác này gọi là Khóa. Miếng khóa càng trở nên nguy hiểm khi chọi qua trung sa vì hai chấn song trung sa sẽ tạo ra điểm tỳ khiến cho con bị khóa rất khó thoát ra được,chỉ còn cách giơ đầu mà chịu đòn, nhiều con HM rất hay nhưng lại thua chỉ vì miếng khóa.
– ĐÒN LAO: Đây là miếng đánh thường thấy ở những con HM có tướng “Ngũ đoản”, đang đậu trên cầu, trọng tài chỉ vừa mở trung sa, thoáng thấy đối phương là lao vút như mũi tên thẳng vào cửa chiến nghe phập một cái, đòn này nguy hiểm cho cả hai vì nếu đánh trúng đối phương thì sẽ bị cú phủ đầu rất mạnh, dễ giật mình mà choáng còn nếu đối phương tránh được thì con lao sẽ đập hai bên mặt rất mạnh vào chấn song trung sa, rất dễ toét mặt (Vì vậy nếu bạn có con ngũ đoản thì mỗi lần áp thử bạn nhớ phải cho chúng thấy nhau từ xa).
– CHÓOC: Đây là tiếng kêu đặc trưng của HM (cả đực và cái) ở thời kỳ thiếu lửa, nếu để gần những con căng lửa thì tiếng kêu này càng nhiều và liên tục hơn (tiếng kêu tựa như: chóc chóc,chóc chóc ). HM đá mà có tiếng kêu này thì rất ít khi chịu đá (cũng có trường hợp ngoại lệ).
– XÙ ĐẦU: HM đá cũng có hiện tượng kỵ dơ/rơ nhau, có con đánh thắng nhiều con khác nhưng lại không dám đánh một con nào đấy, hễ cứ nhìn thấy là lông đầu dựng lên, cổ rụt lại, kêu chóc chóc liên tục, hiện tượng này gọi là xù đầu, hiện tượng xù đầu còn thường thấy ở chim mộc, chim non khi áp gần lồng chim thuộc, hoặc chim con nuôi lên khi chủ nhân đến gần chúng cũng dựng lông đàu lên chờ chù vuốt ve.
– GỌI LÊN: Khi chim đã bắt đầu có lửa hoặc chim căng lửa, chủ chim bặm môi rồi bật ra những âm thanh tựa như gà mẹ gọi gà con vậy, lập tức chim HM sẽ nhún lên nhún xuống miệng chim cũng phát ra những âm thanh tương tự sau đó là kềm theo vài tiếng hót nghe rất thách thức, hiện tượng này được gọi là GỌI LÊN.
– BÚNG CÁNH: HM thuộc hoặc dở khi áp lồng con đực vào sát con mái, cả hai con sẽ dương cánh lên, hai cánh rung, vẫy liên tục, nhanh, miệng đồng thời phát ra âm chéc, chéc. Quan sát chim lúc này thấy thần thái khác hẳn, phần lớn trông chim đẹp hẳn lên. HM đực trước khi lao vào nhau đấu đá cũng có động tác búng cánh nhưng chỉ thoáng qua. My bổi già rừng đang có lửa cũng có con búng cánh khi thấy mái.
– CHÙY, TE: Đây là từ để chỉ tiếng kêu của chim HM mái, người ta làm ra một loại còi để thổi bắt chước tiêng mái kêu, chiếc còi này cũng được gọi là cỏi chùy.
– HỘ ĐỰC: Khi chọi chim, người ta thường để hai con mái cạnh hai con đực, trong lúc con đực đánh nhau thì con mái cũng nhảy lên nhảy xuống miệng không ngừng phát ra những âm thúc giục, có con mái hăng còn chùy liên tục khiến con đực đá quên chết, động thái trên gọi là hộ đực.
– MI THUỘC: đây là chim HM đã đuợc nuôi trong lồng ít nhất 12 tháng, đã 2 lần thay lông trong lồng, tính cách, hình thể đã hoàn toàn ổn định (to, nhỏ, ngắn dài, chọi,hót, hoạt, định, đã rõ ràng) đã quen người,hoàn cảnh nuôi dốt, môi trường thành thị và có thể điều khiển cho hót theo ý chủ. (tất nhiên là chủ nuôi phải đúng phương pháp).
– MI CON NUÔI LÊN: đây là loại chim HM được bắt từ trong ổ, người nuôi phải đút mớm cho chim ăn hàng ngày như một một bà mẹ chim (có lẽ chim hm con cũng nghĩ như vậy). Cho tới lúc chúng tự biết ăn (khoảng 20 ngày) chúng cũng có những đặc tính như my thuộc, nhưng vì do người nuôi trong môi trường khác hẳn tự nhiên nên giọng hót có nhiều âm tạp và đặc biệt là tỷ lệ chùy mái khá cao (chim đực nhưng trước khi hót lại chùy vài tiếng rồi mới hót giọng đực). Ở ngoài bắc ít người nuôi nhưng trong nam thì nhiều người thích nuôi đặc biệt là các bác người Hoa và nuôi cực giỏi luôn.
– CHIM MỘC DỞ: đây là loại chim đã được nuôi trong lồng từ 3 tháng đến dưới 1 năm (đã một lần thay lông trong lồng hoặc chưa lần nào) đã tương đối quen người nhưng tính cách hình thái chư ổn định.
-CHIM MỘC(BỖI): Đây là chim mới bẫy được, còn dốt trong hộc nhỏ, đã biết ăn cám, gạo, nhưng còn rất nhát, khi mua về thả ra lồng to nếu không có phương pháp chúng sẽ sợ nhảy thúc vỡ cả mặt mũi và không giám hót. (chim rất hay mất móng trong thời kỳ này) tuy vậy nó vẫn được người chơi mua nhiều nhất vì một phần do giá rẻ một phần người nuôi cũng muốn thông qua việc nuôi dạy mà thu được kinh nghiêm, giết được thời gian nhàn rỗi, con chim sẽ có những phản xạ do mình áp đặt và cái cảm giác “CON CHIM CỦA TÔI” mới rõ ràng,tạo cho người chơi hưng phấn..
– CHIM GIÀ RỪNG (TQ gọi là LÃO MAO ĐIỂU hoặc QUÁ CHI TỬ): Đây là chim HM đã sống ít nhất 1,5 năm trong tự nhiên, đã 2 lần thay lông trở lên, bản năng hoang dã đã rõ ràng, đã có cứ địa, đã sinh con đẻ cái. Nhát người khó thuần nhưng ít bệnh tật, hót hay và hay chọi, những người chơi chim có kinh nghiệm luôn săn tìm mua loại này.
– CHIM NON (TỀ MAO ĐIỂU): Đây là chim đã sống trong tự nhiên từ 7 tháng tới 1 năm tuổi, đã thay lông 1 lần, tính hoang dã đã hình thành khá rõ, đã có cứ địa, nhưng chưa sinh đẻ lần nào, mẫu mã rất bắt mắt, chậm hót, nhưng tương đối dẽ thuần, ít khi thành chim chọi.
– CHIM TƠ (NGUYÊN MAO ĐIỂU): đây là chim mới có tuổi đởi tự nhiên từ 1 đến 5 tháng tuổi,mới rời tổ, vẫn sống theo đàn, đã tự kiếm ăn nhưng vẫn cần bố mẹ cho ăn và bảo vệ, chưa có lãnh địa, chưa thay lông. Dễ thuần, mau hót và cũng siêng hót,nhiều con dám đấu hót với cả chim thuộc. Rất khó trở thành chim chọi.
– CHIM CON(OA SỒ ĐIỂU): Đây là chim mới nở còn nằm trong tổ, chưa biết tự ăn, người nuôi phải đút cho ăn (thường là dưới 10 ngày tuổi) hay mắc bệnh (quăn lông, vẹo chân, lệch mỏ…) cần chăm sóc chu đáo, nhưng rất bạo, thuần và nếu biết cách có thể dạy được nhiều trò,hay hót .
– ỐP MÁI: Khi nuôi chim chọi người ta thường nuôi kèm 1 chim mái để kích thích chim đực nhằm duy trì bản năng bảo vệ mái (một trong những động cơ chính khiến HM chọi nhau). Bình thường người ta cách ly đực và cái chỉ có thể nghe tiếng mà không nhìn thấy nhau, cứ vài hôm mới cho chim cái và đực nhìn thấy nhau bằng cách để hai lồng sát nhau, vạch rộng áo lồng khoảng 1-2 tiếng cho chúng quấn quýt nhau cho tới khi cảm thấy chúng đã trở lại bình thường người ta lại tách chúng ra,như thế gọi là ốp mái.
– CÔNG,Ủ: Khi nuôi chim chọi, mỗi người có một nghệ thuật riêng,có người cứ nuôi với một loại thức ăn đều đều khi cần là cứ thế chọi ngay (thực tế cũng nhiều người đánh giải theo kiểu này) nhưng phần lớn là khi sắp chọi một thời gian (khoảng 7-10 ngày) người ta cho ăn một loại thức ăn khác ngày thường với những công thức rất ít khi được tiết lộ làm cho chim hăng hẳn lên, kết hợp với việc phủ áo lồng,ốp mái đúng cách nhàm làm cho chim đạt điểm rơi tối đa, như vậy ta gọi là công chim.
– HÃM: Những người chơi theo lối công thì sau khi chọi xong, người ta lại chuyển chim sang chế độ ăn bình thường nhằm làm cho chim bớt sung dể giữ chim chơi dài dài, lúc này thường người ta cho ốp mái liên tục và thường xuyên mở rộng áo lồng,tắm nhiều…
– LÒI CẢO (hở gối): Phần đông lông đùi HM phủ kín đầu gối, nhưng có một số ít (khoảng 2-3%) đầu gối bị hở, không có lông che phủ, người ta gọi loại HM này là Lòi cảo. Phần lớn thuộc cỡ trung bình hoặc nhỏ, không trường không đoản, cẳng chân cao, móng dài. Loại này không dát bằng loại phương đầu nhưng có cái tật là nhảy nhiều nhưng biết tránh nên không vỡ đầu, gãy đuôi, nuôi 2 năm lồng nhưng hễ thấy gì khác biệt là cứ nhảy xoành xoạch trông rối cả mắt, nhưng được cái hay là hót nhiều và rất đanh. Không chọi nhưng cũng không xù đầu bao giờ.
– PHÁ VỸ (Sát mỷ): Ai mua phải con này thì thật là đen đủi vì thường giống này hót rất nhiều,cũng có con chọi nhưng không thể giữ nổi cái đuôi kể cả thay lông tự nhiên hoặc bạn nhổ lông gãy thúc mọc lông mới thì chỉ vừa nhú ra được một phần là lập tức lại bị gãy cụt, nguyên nhân là do nó không biết cách nhảy nên cứ mỗi lần nhảy lên bám vào nan lồng đuôi của nó cứ thò ra ngoài cọ vào nan làm đuôi cong như dấu hỏi ,được vài bữa là gãy sạch.
– HOA ĐẦU: Phía trên đỉnh đầu kéo dài hết gáy có những vân đen chạy dọc một cách rõ nét, to,lông đầu sáng trông loang lổ nổi bật giữ những vân đen thì gọi là Hoa đầu, thường to con, đẹp mã, hót nhiều, khi thuộc rồi thấy ngưòi hay búng cánh,chọi phập phù.
– VẢNG TÍNH (lộn cổ): lúc đậu trên cầu hoặc bám tren nan ***g thỉnh thoảng cứ ngửa cổ ra dằng sau thì gọi là vảng tính.
– CHỈ MỲ: Giữa phần lông my trắng bao quanh mắt (thường là my trên) có một đốm lông đen nhỏ như hạt vừng thì gọi là chỉ mỳ, có con bị một bên có con bị cả hai bên, theo kinh nghiệm thì giống này có lúc chọi rất hăng nhưng lại có khi không xuống cầu. Hót nhiều,thường rơi vào chim ngũ trường.
-HÓT SỢ (Khiếp khẩu):
Có thể nhiều người chưa nghe thấy và chưa biết Hót sợ là gì,trước khi vào giải nghĩa tôi xin nói rộng ra một chút-Người TQ phân tiếng hót HM ra làm 4 loại,đó là:
Khiếp khẩu (hót sợ)
Tiều bàn (hót Chuyện nhỏ )
Trung bàn (hót chuyện to ).
Đại khiếu (hót sổng)
Mấy thứ Hót chuyện và hót sổng mọi người biết cả rồi,bây giờ tôi xin giải nghỉa hót sợ.Có 2 kiểu hót sợ:
Khi mới bẫy được,bị bắt,bị nhốt trong hộp nhỏ, bị các âm thanh và hình ảnh của con người đe dọa liên tục, hoặc bị những con HM thuộc lấn át ,nhiều con họa my mộc không dám hót hoặc chỉ hót rất nhỏ, ngắn, nghe yếu ớt, vụng trộm kiểu hót này gọi là hót sợ.
Khi bị hết nước, hết thức ăn trong tình trạng nguy kịch (hết nước khoảng 6 giờ,hết thức ăn khoảng 10 giờ) Chim sẽ hót cách quãng liên tục,5-10 phút lại hót lặp lại 1 giai điệu trước, tiếng hót yếu, chậm, nghe ai oán, buồn, cũng được gọi là hót sợ (trong trường hợp hết thức ăn bạn chỉ việc cho thức ăn vào là xong,nhưng nếu là hết nước thì bạn phải hết sức cẩn trọng – nếu chim vẫn khỏe vẫn nhẩy nhót bình thường thì củng chỉ đổ nước vào là được ,nhưng nếu chim đã suy kiệt, không nhẩy lên bám cầu được,hoặc vẫn bám trên cầu nhưng không còn phản xạ nhanh nhạy thì bạn chỉ được phếp đổ vài giọt nước vào cóng,đợi chim uống hết mấy giọt này đợi 10 phút sau lại đổ vào vài giọt,sau 3 lần cho uống như vậy bạn dừng lại không đổ tiếp nữa,trong thời gian này bạn phải để chim ở cạnh bếp lửa hoặc dùng sì đầu sì chung quanh để giữ ấm cho chim ,nhớ không sì trực tiếp vào thân chúng tôi 30 phút nếu thấy chim tươi tỉnh lúc này bạn lại cho uống một chút nước,nhưng vẫn hạn chế không cho uống no,khi nào thấy chim nhảy nhót bình thường lúc đó mới đổ đầy nước vào cóng) nếu trong trường hợp chim yếu quá không tự uống được thì bạn lấy thìa mà bón từng giọt nhưng không được cầm chim trong tay chim sẽ đạp giãy và chết ngay và nhớ cũng phải bón cách quãng và sưởi ấm như trên.
-NGŨ TRƯỜNG, NGŨ ĐOẢN (5 dài,5 ngắn): Đây là cụm từ người TQ dùng để phân biệt giữa 2 loại thể hình của chin HM,người TQ căn cứ vào các bộ phận sâu để phân loại:
MY (Lông my)
BỘT TỬ(Cổ)
THÂN ĐIỀU(Thân)
THOÁI(Đùi và cẳng).
Nếu 5 thứ trên mà đều dài thì gọi là Ngũ trường,nếu tất cả ngắn thì gọi là Ngũ Đoản.
Nếu không thuộc bộ nào thì không cân đối.
Ảnh :
Những Thuật Ngữ Thường Dùng Của Anh Em Chơi Chào Mào
Để người mới có thể hiểu được các từ ngữ hay thuật ngữ thường dùng của anh em chơi chào mào, giúp cho người mới bắt đầu chơi chim chào mào đọc các bài viết dễ hiểu hơn. Biết chim bổi là gì, chim má trắng, chim bạch tạng…Những thuật ngữ thường dùng của anh em chơi chào mào :
Chào mào má trắng, chim chuyền: Là chào mào con mới ra tổ, đã đủ lông và cánh để tự bay đi kiếm ăn, chim này chưa ra tách ( má ) đỏ, chỉ có màu trắng.
Chào mào má đỏ : Chào mào đã ra tách đỏ, từ này thì dùng chung nhiều, cứ con nào có tách đỏ thì gọi là má đỏ.
Chào mào má lỡ : Đây là chào mào má trắng vừa mới lên tách đỏ, những con này còn non gần được một mùa ngoài thiên nhiên. Nên người ta thường nói cần bán chào mào má lỡ là như vậy đó. Để nói chú chim mới bẫy được đang trong giai đoạn từ má trắng ra má đỏ.
Chào mào bổi, chào mào mộc : Từ này dùng chung để nói chào mào đã ra đầy đủ lông, tách đỏ và sống ngoài thiên nhiên trên một mùa. Người ta thường dùng từ này để phân biệt với chào mào con, chào mào má trắng, chào mào má lở.
Chào mào bổi già : Dùng để chỉ những chú chào mào sống ngoài thiên nhiên từ 3 mùa trở lên.
Chào mào bẫy đấu : Thường các trang mua bán người ta hay nói, cần bán chào mào bẫy đấu, gốc…Là dùng để nói chú chim này được bẫy đấu bằng cách dùng chim mồi chứ không phải bẫy lưới, bẫy keo, bẫy điện.
Chào mào thuần, chào mào thuộc : Để nói những chú chim bổi đã được con người thuần hóa. Gặp người ít bay nhảy hơn.
Chào mào hót chuyện : Là chào mào hót giọng nhỏ trong miệng, cứ líu ríu không phát ra tiếng to, luyến láy trong cổ họng. Thường những chú chim con học được giong thường tập hót chuyện trước rồi mới hót thật sự.
Chào mào căng lửa : Để nói đến chú chào mào đang trong thời kỳ sung mãn nhất, hót thường xuyên, gặp chim khác là hót đấu.
Chào mào ché, chét: Lúc chim sung mãn dẫn thường phát ra tiếng này để nạt nộ, thị uy những con khác. Đây không phải là hót. Ví dụ chim đang đấu, hót tự nhiên trong miệng phát ra âm ché…ché….ché…ché…Tùy con mà giọng ché dài hay ngắn.
Chào mào mí đỏ, mí lửa : Chào mào phía trên mắt bình thường có màu đen, chào mào mí đỏ thì phía trên mắt có màu đỏ.
Chào mào bông, chào mào mơ : Có nhiều loại, chim có lông trắng mọc khắp trên người, có con thì mọc trên đầu, có con mọc trên lưng, trên cổ, có con thì mọc khắp nơi trên cơ thể. Chào mào bông có loại mỏ hồng, chân hồng, mắt hồng. Cũng có con mỏ hồng, chân đen, mắt đen và ngược lại. Và đây là loại chim quý hiếm được săn tìm rất nhiều có giá từ 5 triệu đến 200 triệu.
Chào mào bạch tạng : Đây là loại chim đột biến gien, có lông trên người trắng hết, và thường có mỏ hồng, chân hồng, mắt hồng, mí lửa. Giá của em nó cũng khoảng 100 đến 300 triệu.
Chào mào ngũ đoản, chào mào ngũ trường : Chào mào ngũ đoản gồm có 5 đoạn ngắn : mào ngắn, mỏ ngắn, chân ngắn, mình ngắn, đuôi ngắn. Còn chào mào ngũ trường thì ngược lại là 5 đoạn đều dài. Đây cũng là loại chim hiếm trong tự nhiên.
Chào mào An Lão, chào mào Sông Kôn, chào mào Cam Ly, chào mào A Lưới : Đây là thuật ngữ dùng để chỉ xuất xứ vùng miền của chú chim. Như chào mào An Lão thuộc huyện An Lão tỉnh Bình Định, hay chào mào A Lưới thuộc huyện A Lưới của Huế.
Chào mào vảy cá : Dùng để chỉ những chú chào mào có lông mình giống như vảy của con cá.
Chào mào cánh gián : Hay còn gọi là chào mào cánh trắng. Đây là loại chào mào có 1, 2 sợi lông cánh trắng hai bên cánh.
Chào mào đi thi : Người ta bán chim thường mô tả chú chim của mình chơi giàn, chơi cội 2 tiếng trở lên. Những từ này dùng để nói những chú chim mang đi chơi với các con khác ở cội chim, địa điểm dợt chim thường chơi từ 2h trở lên không nghỉ.
Chào mào Ốc tiêu, quạt ba tiêu, chào mào hôi nách, chào mào babi lắc : Đây là những từ mà chủ nhân của chú chim đặt cho. Kiểu như chào mào hôi nách là nó chơi cứ giang cánh hoài không chịu khép lại ( gọi là hôi nách).
Chào mào đuôi tôm, chào mào xòe cánh bướm : Có lẽ các bạn cũng dễ hình dung ra chào mào đuôi tôm tức là nó cụp lại giống như đuôi con tôm, chào mào xòe cánh bướm là lúc xòe cánh ra giống như con bướm. Chào mào chơi cánh, sàn đấu để nói chim chơi siêng dùng cánh và sàn cầu, chạy cầu.
Chào mào xổ bọng, đổ bọng, sổ bọng : Để nói lúc chào mào hót ra giọng từ 4 – 7 âm như wiu wu wiu quýt wìu, hay là giọng khác, nói chung là xổ bọng.
Chào mào lộn mèo, lộn cầu, ngoái, bu lông : Để nói các tật của chào mào, chào mào lộn mèo là chim nhảy từ cầu dưới lên chưa tới nóc lồng rồi lộn 1 vòng xuống cầu lại ( kiểu như chim sơn ca ), chim bu lồng, ngoái lộn có lẽ các bạn đã biết chim chơi hay bu lồng, ngoái cổ.
Ngoài ra còn có chào mào múa, chào mào bơi để nói lúc chào mào múa cánh để gọi mái. Chào mào hót giọng người để chỉ những chú chim học theo tiếng huýt sáo của con người như huýt hù hiu…
Đó là thuật ngữ thường dùng của anh em chơi chim chào mào, và cũng còn nhiều thuật ngữ khác do người chơi đặt ra, hi vọng sẽ giúp các bạn hiểu thêm chút ít về thú chơi này.
Mối Thức Ăn Bổ Dưỡng Cho Họa Mi
Lúc đầu mới cho ăn tôi cũng dè chừng lắm vì sợ cho HM ăn nhiều nó ngộ độc hoặc nóng quá sinh bệnh, sau thấy nó ăn dữ quá nên thây kệ vì cũng thấy tiếc nguồn t/phẩm trời cho k mất 1 xu này. m/ Ngoài ra tôi còn để ý bọn HM mộc là ăn tham nhất, có lẽ vẫn còn bản năng rừng và nguồn t/ă quen thuộc và mỗi khi nó ăn hết tôi xúc thêm t/ă thấy nó đứng im ít nhảy nhót hơn mắt hau háu nhìn vào mấy con mối tôi xúc đổ vào thế nên lợi dụng điều đó tôi tranh thủ luyện cho nó dạn ng bằng cách cho nó ăn = tay. :-B Có 1 điều khá thú vị là lũ mi mộc khi gắp mối để ăn (lúc vắng vẻ), đặc biệt là ăn kiến kềnh nó k ăn ngay mà xoa xoa khắp mình mẩy : cả dưới cành+bụng và đuôi, nhìn như bôi cái gì đó tiết ra ở con kiến kềnh và mối, thực tình tôi cũng k rõ ng nhân nó làm vậy có tác dụng gi…??? Những con mi thuần ng vài năm thường mất bản năng đăc biệt và ngồ ngồ này, tuy nhiên hiện nay tôi đag nuôi giúp ô bạn 1 con HM mồi, mỗi khi cho nó ăn như kiến, mối, hoặc châu chấu cào cào nó chưa ăn ngay mà gắp con mồi xoa khắp mình mẩy nhìn rất tếu và kỳ lạ, tôi đoán rằng có lẽ ô này hay xách nó đi bẫy ở rừng nên t/ă cũ nó vẫn xơi thường xuyên, vì vậy mà k mất đi bản năng rừng tự nhiên hoang dại của nó, còn hành động kỳ lạ kiểu tạm gọi “tắm xác con mồi” tôi đồ rằng chủ ý của nó dùng hơi, hoặc hóc môn sinh sản gì gì đó tiết ra trong thời kỳ động dục của côn trùng nhằm đánh lừa, nhằm để lối cuốn côn trùng đến hoặc che giấu ngụy trang mùi của nó tránh cho bị đốt, nếu đúng vậy thì quả thật tiến hóa tạo cho chúng 1 khả năng thích nghi thiên nhiên thật tuyệt vời để đối phó trong mọi tình huống. :-B
Nghệ Thuật Nuôi Chim Họa Mi Hót Nhiều
Nếu nuôi chim Họa Mi đúng phương pháp thì chỉ trong nửa năm chim sẽ dạn người. Nuôi được một tuần thấy chim bớt nhát thì hé áo lồng ra từ từ và treo chim Họa Mi ở chỗ ít người qua lại để chim quen dần.
Chim Họa Mi tắm thì bình thường, chỉ có những lần đầu tắm cho chim nên nhẹ nhàng để tránh làm chim bị hoảng sợ.
Muốn chim Họa Mi trống mau dạn, ta treo một chim mái ở cách xa đó, khuất mặt càng tốt. Khi nghe tiếng của chim mái, chim Họa Mi trống sẽ hăng lên và mau dạn người. Một chim mái có thể giúp hai, ba con chim trống tăng lửa.
+ Thức ăn cho chim Họa Mi
– Trong số các loại chim rừng thì chim Họa Mi và chim Khướu ăn thức ăn giản dị nhất. Chỉ cần gạo trộn trứng và cào cào là nó sẽ ăn được.
– Cách chế biến gạo trứng:
+ Lấy một lon sữa bò tấm đem lên chảo rang vàng, đảo đều tay. Sau đó đập khoảng bốn lòng đỏ trứng gà hay trứng vịt, trộn đều cho trứng quyện vào tấm rồi đem phơi vài giờ cho khô hoặc sấy lửa liu riu cũng được.
Thức ăn thì đổ đầy cóng, chim Họa Mi đã vào cám thì không cho ăn mồi tươi quá nhiều, cho ăn ít mồi tươi vì chim Họa Mi cần luyện ăn cám, nếu cho ăn mồi tươi nhiều sẽ dẫn đến việc chim bỏ cám, ngoài ra ăn mồi tươi nhiều chim dễ bị bệnh đường ruột, chim Họa Mi mà bị đường ruột cộng với việc không ăn cám thì chim sẽ bị suy.
Về nguyên tắc thuần chim thì chú chim Họa Mi càng bớt sợ bao nhiêu thì càng nhanh thuần bấy nhiêu.
Khi thay thức ăn và nước, dọn vệ sinh lồng, tốt nhất ta nên chuyển chim qua một chiếc lồng khác. Cho chim tắm thì phải cẩn thận ko để chim hoảng sợ, lúc chim Họa Mi qua lồng tắm chim sẽ rất đề cao cảnh giác, nếu bạn không cẩn thân, đến gần có thể chú chim sẽ bị hoảng. Nếu bạn không chắc là chim có hoảng hay không thì tốt nhất không nên cho chim Họa Mi tắm, nếu chim cần tắm thì chim sẽ tự vẩy nước trong cóng để tắm.
Chim Họa Mi ăn ít nhưng lại uống nhiều nước. ta nên theo dõi cóng nước thường xuyên, nếu thấy hết nước là châm thêm ngay vào để chim uống đủ nước, một ngày cho chim ăn một muỗng cafe nhỏ thức ăn là được. Nếu muốn chim sung thì cho chim ăn cào cào!
LỒNG CHIM VÀ CÁCH CHĂM SÓC:
– Lồng nuôi Họa Mi khoảng 60 nan là được, đường kính đáy lồng khỏang 40 phân hoặc có thể nhỏ hơn. Dùng lồng tre hoặc mây để mỗi lần tắm cho chim Họa Mi thì ta vệ sinh lồng cho nó, Ta phải cọ sạch cóng nước và quét hết rác rến dưới đấy lồng cho kỹ
– Họa Mi là loài chim ưa khí hậu lạnh nên không nên cho phơi nắng nhiều, nếu để ở nơi có nhiều gió chim Họa Mi sẽ dễ chết đột ngột, tốt nhất là tối đi ngủ nên đậy kín áo lồng lại
– Tóm lại nuôi chim Họa Mi không tốn nhiều công phu mà còn giản dị.
Tìm hiểu về chim khướu và cách thuần dưỡng chúng
Chia sẻ cách nuôi chim khướu hót hay
Làm thế nào để biết được chim khướu ăn gì?
NUÔI HỌA MI ĐÁ:
– Nuôi Họa Mi đá công phu hơn nuôi Họa Mi hót nhiều, bản chất Họa Mi hung hăng, hiếu thắng. Muốn chọn giống chim Họa Mi đá tốt thì nên chọn giống ở Lạng Sơn, Móng Cái vì chim Họa Mi ở nơi đây rất dữ! Nên họn những con có lông màu gạch cua, chân cứng cáp móng sắc nhọn, mắt lanh, mỏ cứng.
– Sau đó nhốt chim vào lồng rộng để chim tự do bay nhảy, cầu cho chim đậu phải là cầu nhám hoặc lấy giấy nhám dán vào vì chim bám vào móng sẽ đc mài sắc. Lồng phải để ở nơi yên tĩnh để chim Họa Mi bớt hót, chim Họa Mi bớt hót thì đá mới sung.
Cập nhật thông tin chi tiết về Thuật Ngữ Bổ Ích Trong Thú Chơi Họa Mi trên website Raffles.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!