Bạn đang xem bài viết Mùa Sinh Sản Của Chim Họa Mi được cập nhật mới nhất tháng 9 năm 2023 trên website Raffles.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Chim chóc đẻ theo mùa, và mùa sinh sản của chúng thường kéo dài từ ba đến bốn tháng mới chấm dứt.
Mùa sinh sản của chim Họa mi thay đổi theo từng vùng vì còn ảnh hưởng đến khí hậu ở đó ra sao. Vì vậy, chúng ta đừng ngạc nhiên khi thấy mùa sinh sản của chim ở miền Bắc không trùng với mùa sinh sản của chim ở miền Nam. Ngay tại miền Nam, cùng một giống chim mà tỉnh này và tỉnh khác, mùa sinh sản của chim đó cũng không trùng tháng với nhau. Có nơi chim đẻ sớm, có nơi chim đẻ trễ.
Đó là chưa nói đến, mỗi giống chim lại có mùa sinh sản khác nhau. Nhưng, xét ra khoảng cách thì cũng không có gì cách biệt nhau lắm.
Tại miền Bắc mùa xuân khí hậu mát mẻ, chim chóc cũng thay lông xong nên giống nào cũng căng lửa, và bắt đầu bắt cặp với nhau…
Tại miền Nam, mùa thay lông của chim chấm dứt trước tháng mười một. Đầu tháng chạp chim chóc đã bắt đầu căng lửa. Nhiều giống đẻ sớm như Chích Chòe đất, Sáo, Cưỡng đã lo bắt cặp với nhau và ra Tết âm lịch là lót ổ đẻ sớm…
Các giống chim khác thì mùa sinh sản khởi đầu trước mùa mưa khoảng nửa tháng, tức là giữa tháng ba âm lịch trở đi. Những chim này từ tháng giêng đã bắt cặp đi đâu cũng đủ đôi. Gần mùa mưa thì chúng tìm nơi xây tổ và đẻ cho đến tháng sáu, tháng bảy…
Mỗi mùa, một cặp chim có thể đẻ vài ba lứa. Hễ lứa này con chim sắp ra ràng thì chim mẹ đã đẻ tiếp lứa sau… Chúng ấp hơn hai tuần, nuôi con khoảng gần bốn tuần là xong một lứa. Mỗi lứa chim đẻ khoảng ba bốn trứng (chim tơ số trứng nhiều hơn), và số con nở không chừng, có thể vài ba con. Và khi chim con đã bay thành thạo thì chúng lẻ bầy, mỗi con tự lo kiếm sống một nơi…
Mùa sinh sản của chim Họa Mi bắt đầu vào tháng sáu, tháng bảy âm lịch. Người ta thấy giữa tháng tám đã có Họa Mi con bán ở các chợ chim, và tháng chín, tháng mười, chim con “rộ” nhất.
Họa Mi là giống chim sống trong rừng gìa, nơi có núi non hiểm trở, có thác có suối, nhưng tổ của chúng thường làm ở những lùm bụi rậm rạp, có khi chỉ cách đường mòn trong rừng vài ba mươi thước là cùng.
Người ta cũng thường bắt gặp tổ của chúng trong các lùm cây ở các đồi trọc, hay những cây cao mọc đơn lẻ ở khoảng đất trống trên một ngọn đồi.
Nói chung, nơi Họa Mi chọn làm tổ tuy thấp, nhưng lại rất kín đáo, vì là nơi lùm bụi rậm rạp, ít khi bị người phát hiện. Thế nhưng “vỏ quít dày có móng tay nhọn”, giới đi săn lùng tổ chim Họa Mi phần đông lại là dân địa phương, đồng bào sắc tộc, hàng ngày họ sống dựa vào rừng vào núi, nên rất rành “đường đi nước bước” nên cũng dễ phát hiện.
Ngay việc đánh bẫy Họa Mi, dân miền xuôi còn nhờ dân địa phương làm hướng đạo dẫn đường mới biết đường đi lối lại của chim mà đánh bắt.
Tổ của Họa Mi cũng làm giống tổ của chim Cu Gáy, nghĩa là cung chọn những chảng ba cây, hoặc là nơi có nhiều cành cây nhỏ đan qua chéo lại sẵn để làm điểm tựa chắc chắn. Bên trên, chúng chỉ kết chằng chịt qua lại những que nhỏ, và trên cùng là cỏ khô để ở vừa ấm vừa êm, giúp cho chim con có “nôi” nằm lý tưởng.
Được biẽt, giống chim Họa Mi rât khôn. Ngoài việc chọn nơi làm tổ kín đáo tránh được cặp mắt kẻ thù phát hiện, lại nơi ấy thường không có tổ kiến, và cũng vắng bóng những loài chim dữ như chim cắt, chim Ó… xuất hiện. Đây là những giống chim chuyên ăn thịt, thường tìm tổ chim non để phá hại.
Mỗi lứa Họa Mi đẻ được chừng ba hốn trứng, trứng cũng khá to. Sau khi đẻ xong, trống mái thay nhau ấp cho đến ngày chim con nở. Đây cũng là điều khác lạ, vì nhiều giống chim khác, chỉ có chim mái nằm ổ ấp, còn chim trống có nhiệm vụ tìm mồi nuôi vợ con, và canh chừng tổ, để báo động kịp lúc khi có kẻ thù đên phá tổ. Mỗi mùa sinh sản, một cặp chim Họa Mi cũng đẻ được vài ba lứa, tính chung cũng cho ra đời được bảy tám chim non.
Họa Mi là giống chim rất chung thủy, trống mái lúc nào cũng sống cận kề nhau như hình với bóng, chẳng khác gì chim Bồ Cấu, vốn nổi tiếng là chung tình. Lúc làm tổ thì vợ chồng Họa Mi cùng nhau tha cây, tha rác, và khi ấp thì cũng thay phiên nhau ấp… Gặp trường hợp con chim chồng bị chim hung dữ khác đến đánh đuổi ra khỏi vùng lãnh địa của nó, chim mái cũng hùng hổ tham gia việc đấu đá với chim chồng. Nếu thua chim mái sẵn sàng bỏ tổ để bay theo chim chồng cho đủ đôi bạn, mặc dù ai cũng biết chim Họa Mi mẹ rất thương con cái của nó.
Ngay khi nuôi Họa Mi mái chung với Họa Mi trống đá, nếu trống mái hợp ý với nhau thì con cái tỏ ra khôn ngoan một cách khó có người ngờ được, là nó cứ luôn luôn xùy thúc trống lăn xả vào đối thủ mà đấu đá hết mình. Vì vậy, đá Họa Mi mà không có con cái kèm theo thì chim trống dù có tài giỏi đến đâu cũng khó lòng thắng được đối thủ nó một cách dễ dàng được. Nhưng phải là mãi hợp với trống mới đem lại kết quả tốt. Mái mà không hợp thì có mái cũng như không.
Chim con Họa Mi rất dễ thuần dưỡng, nuôi mau khôn, nhưng giá bán thường quá đắt, có khi gần gấp ba lần chim bổi, mà thường cũng hiếm do không bắt được nhiều.
Nhiều người đã áp dụng việc nuôi chim Họa Mi đẻ để kiếm chim con mà nuôi, bằng cách chọn trống con, mái con cùng dạng tuổi nuôi lên, nhưng từ trước đến nay chúng tôi chưa thấy ai thu hái được kết quả như ý cả. Trong khi đó, họ nuôi đẻ nhiều giống chim khác lại thành công, trong đó có Cu Gáy, Chích Chòe Than, Chích Chòe Lửa„.
Hướng Dẫn Cách Nuôi Họa Mi Mùa Sinh Sản
Họa Mi mái nên chọn con nhỏ con, lông nhỏ, mịn, chân thấp và nhất là phải chọn chim Họa Mi dữ, nghĩa là ghép Họa Mi trống khi trống đánh nhau nóphải vừa xùy vừa lăn xả vào mổ Họa Mi đối phương ấy. Đó là con Họa Mi hay. Chọn được con mái như thế nó sẽ cho ra đời những con chim chiến hay.
Cách nuôi Họa Mi sinh sản: Thức ăn của chim mái là 1 phần 4 cám gà đẻ, 2 phần 4 là cám Ba Vì.Còn lại là lòng đỏ trứng gà. Bạn có thể dùng 1đến 2 con tắc kè xay bột hoặc 1 con chuột to hấp chín xay nhuyễn, đánh với lòng đỏ trứng, trộn vào hồn hợp trên, phơi thật khô. Nhớ cho thêm bột vỏ trứng trộn bột vữa tường hả và đất đỏ tổ mối, 1 ít muối, 1 ít đường để làm khoáng. Cho ăn thêm lạc hạt sống để nó mài mỏ tránh mọc ngọn mỏ sau này khó bón cho Họa Mi non ăn.
Không cần con phải thật dữ vì Họa Mi non sau này tính nết giống mẹ sẽ nhiều hơn, còn vóc dáng sẽ giống bố. Chim Họa Mi đực cho ăn theo chế độ Họa Mi chiến thêm VitaHọa Min E. Nhớ là cả đôi thức ăn tươi là cào cào và dế không thể thiếu. Không nên cho ăn sâu tươi và khô.Cho ăn thêm thịt nạc trần tái nữa. Chọn xong cặp bố mẹ ta tiến hành ghép. Đầu tiên để 2 lồng sát nhau khi nào bạn thấy chim mái cứ sán lại cửa lồng cong đuôi, ngóc cổ lên, Họa Mi kêu chúng tôi là ghép được. Đầu tiên là dùng cử công để ghép 2 lồng nhưng không có nan cửa để 2 lồng thông nhau. Lúc đầu có thể Họa Mi cái sẽ hơi hoảng bay loạn xạ. Nếu thấy Họa Mi trống chỉ đứng ngoáy cổ, há Họa Miệng nhìn theo mái thì yên tâm, để đấy bỏ đi chỗ khác vì có thể 5 hoặc 10phút sau Họa Mi trống sẽ đánh chết chim Họa Mi mái ngay. Ghép tăng dần thời gian. Nếu ghép lần ghép đầu tiên phải là buổi chiều. Dần dần mới ghép vào buổi sáng sớm.
Một buổi sáng nào đó sau khi áp lồng và rút cửa bạn sẽ thấy chàng Họa Mi trống nhảy ngay lên lưng mái làm nhiệm vụ cao cả của một chàng trai chân chính. Thế là ăn tiền. Bạn có thể chuyển chúng sang chuồng ghép để đẻ. Bạn phải tiếp tục ghép lồng cho chúng làm nhiệm vụ truyền ZEN thêm dăm ngày nữa. Vì từ khi Họa Mi cái chịu trống cho đến khi chúng nhảy ổ phải chùng 15 ngày. Thời gian này Họa Mi mái ăn ít lắm vì nó nghén trứng.
Thức ăn chính của chim Họa Mi giai đoạn này là cào cào, thịt nạc trần. Nước uống là nước khoáng thì tốt nhất không thì cho uống nước trần giá đậu xanh.
II. Về chuồng :
Đây là 1 yếu tố quan trọng. Chuồng có thể đặt trên tầng thượng, nơi thoáng, mát, có gió.Nếu nóng quá phải có lưới đen che cống nắng nóng cả khoảng sân. Chuồng chỉ cần dài 2,5 mét, rộng 1,2 mét, cao 2 mét. Khung chuồng bằng sắt 6 hàn.Xung quanh chăng lưới sắt, loại mạ kẽm .Sàn chuồng cách mặt đất 0,2mét.Lát bằng gỗ tạp. Trong đặt 1 chậu cây Trúc Mây loại cây cảnh hay bán ở các cửa hàng. Chậu trúc phải có khoảng 10-12 cây và cao khoảng một mét rưỡi. Nhớ đặt sát vào cành chuồng. Nền sàn còn lại để 1 máng đất trộn cát. Cho cóng ăn, cóng nước và cóng khoáng vào.
Họa Mi: Tập Tính Sinh Sống, Mùa Giao Phối Của Họa Mi
Chim họa mi ở môi trường tự nhiên thích sinh hoạt đơn độc và ẩn mình trong các lùm cây bụi cỏ. Do bản tính nhút nhát, rất sợ người nên chỉ cần một tiếng động nhỏ chim họa mi sẽ bay hay ẩn mình khuất bóng. Họa mi có đôi cánh ngắnbầu tròn nên sức bay lượn yếu nên họa mi không bay cao và bay xa được.
Do bản tính họa mi thích đấu đá bằng sức mạnh để chiếm đoạt, hay giữ lãnh địa. Do đó, tác phong chủ yếu của chúng là kiêu hãnh, luôn muôn tranh quyến làm chủ. Họa mi trong rất háu đá, nên quyết loại đối thủ và kể cả các loại chim khác khỏi vòng chiến. Ở môi trường sinh sống tự nhiên họa mi thường dùng vũ lực để bảo vệ tình nhân, nơi xây tổ ấm hay vùng đất đang kiếm ăn. Khi có bất kỳ con chim thứ ba nào xâm nhập vào lãnh địa của chúng, không cần phải đấu hót dài. Mặc dù cùng uống nước chung một con sống, một dòng suối, chúng cũng phân chia ranh giới rất rạch ròi. Vì đặc tính hiếu chiến của chim này, nên có thể gọi chúng là “anh hùng điểu”.
Mùa giao phối chim họa mi:
Đối với các chim họa mi trưởng thành mỗi năm vào tiết trời khoảng từ tháng 4 – 7. Chúng thường giao phối vào lúc trời hừng sáng, sau đó, chúng tiến hành xây ổ. Ổ của họa mi được xe kết bằng tre trúc, cỏ khô, nhánh tùng.. xây thành hình dáng cái ly hoặc hình trụ tròn chim thường chọn đặt ổ trong bụi cỏ rậm ở mặt đất hoặc khoảng nhánh của cây nhỏ.
Họa mi là giống chim rất chung thủy, trống mái lúc nào cũng sống cận kề nhau như hình với bóng, chẳng khác gì chim Bồ câu vốn nổi tiếng là chung tình.
Mỗi mùa giao phối một cặp chim có thể đẻ vài ba lứa. Hễ lứa này con chim sắp ra ràng thì chim mẹ đã đẻ tiếp lứa sau… Chúng ấp hơn hai tuần, nuôi con khoảng gần bốn tuần là xong một lứa. Mỗi lứa chim đẻ khoảng ba bốn trứng (chim tơ số trứng nhiều hơn), và số con nở không chừng, có thể vài ba con. Và khi chim con đã bay thành thạo thì chúng lẻ bầy, mỗi con tự lo kiếm sống một nơi…
Trứng chim họa mi có màu đá quý xanh sẫm, xanh lục hoặc xanh lam nhợt, có lúc điểm phớt những chấm sọc. Mỗi ổ chúng đẻ từ 3 – 5 trứng. Mỗi cặp họa mi trưởng thành, 1 năm có thể ấp được từ 2 – 3 lứa chim con.
Khi chim con mới nở ra không đủ ngày thì lông măng chưa mọc đủ, chưa rời ổ; đến khi lông chim con mọc dầy đều chim có thể rời ổ, gọi là chim “lông tơ”. Từ giai đoạn “lông tơ” đến năm thứ hai, sau khi chim đã thay lông được gọi là chim “lông đủ”. Sau 2 năm, họa mi trưởng thành gọi là “lông già”. Khoảng thời kỳ từ lúc chim còn ở trong ổ, lông tơ, lông đủ suốt trong ba giai đoạn này đều gọi chung là chim con.
Trong giai đoạn chim con, chúng hiền lành, dễ dàng thuần dưỡng, nhưng tiếng hót ngắn, không giống như giọng cất cao lanh lánh lúc trưởng thành. Chim ở giai đoạn “lông già” tức chim đã trưởng thành thường hay nóng nảy, luôn dao động, cho nên khó thuần dưỡng. Nhưng nếu sau khi luyện chúng hót được thì chúng dễ dàng đưa giọng hót của chúng hay hơn. Ngoài thời kỳ thay lông thì suốt bốn mùa họa mi luôn cất tiếng hót lanh lảnh vang dội.
Thức ăn cho họa mi
Họa mi sống ngoài thiên nhiên thức ăn chủ yếu là côn trùng. Trong môi trường nuôi nhốt người nuôi nên cho chim tập cho chung ăn thức ăn riêng. Nếu chim đã quen với một loại thức ăn nào đó thì ta nên cho chim ăn mãi thức ăn đó. Nhưng hãy nhớ không nên thay đổi thức ăn đột ngột vì chim họa mi rất dễ “dị ứng” trước mùi vị thức ăn lạ nên dễ bị suy và thường dẫn đến việc thay lông
Lưu ý: Thức ăn có hiện tượng nấm mốc cần bỏ ngay khônng cho chim ăn. Tránh pha chế thưc ăn mặn. Họa mi thích ăn đạm động vật: nuôi họa mi hằng ngày nên bổ sung cào cào, sâu tươi cho chim, có thể là trứng kiến, cá con, tôm tép, thịt bò vụn…
Suckhoecuocsong.vn (TH)
Mùa Thay Lông Của Chim Họa Mi
Sau mùa sinh sản là mùa thay lông của chim chóc, Họa Mi cũng vậy.
Trong mùa sinh sản, Họa Mi mái phải đẻ, ấp và nuôi con nhiều lứa. Chim trống cũng ấp trứng và nuôi con nên cả trống lẫn mái đều suy yếu nên cùng thay lông. Đó là mùa thay lông định kỳ, năm nào cũng xảy ra với chim cả.
Ngay cả Họa Mi tơ mới lớn lên trong năm đầu cũng đến mùa này là thay lông.
Thay lông là rụng dần lớp lông cũ để mọc lớp lông mới.
Mùa thay lông của chim kéo dài từ hai đến ba tháng mới xong. Chim nào yếu sức thì thay lông trước, chim nào khỏe mạnh thì thay lông sau.
Với Họa Mi sống ngoài hoang dã, mùa thay lông tuy yếu sức nhưng chúng vẫn đủ sức bay đi kiếm mồi, và hình như không còn khả năng để hót. Chỉ đến khi bộ lông cũ đã được thay xong, trên mình mượt mà lông mới thì sức lực của chim cũng bắt đầu phục hồi trở lại. Chim đủ lửa và hót căng dần, Họa Mi nuôi nhốt trong lồng, mùa thay lông định kỳ cũng không tránh khỏi. Có điều, điều kiện sinh sống của chúng đã được đổi khác nên mùa thay lông của chim nuôi không trùng hợp với mùa thay lông của chim bên ngoài.
Thường thì sau mùa mưa vài tháng, chim nuôi lồng đã bắt đầu thay lông. Chim yếu sức thì thay lông sớm hơn những chim khỏe mạnh.
Nếu không biết cách chăm sóc thì một con chim thay lông cũng chiếm một thời gian khá dài từ hai đến ba tháng mới xong. Nhưng nếu biết cách nuôi dưỡng thì ta có thể rút ngắn thời gian lại khoảng hai phần ba, giúp chim mau khỏi phục sức khoe để hót hoặc đá.
Ai nuôi chim mà thấy chim thay lông cũng sinh buồn. Vì chim thay lông có khác gì chim bệnh, cả ngày chỉ đứng ủ rũ trong lồng không bay nhảy, cũng không cất tiếng hót. Đã thế bộ lông lại rụng lỗ chỗ, nham nhở xấu xí nữa…Vì lẽ đó, nên người nuôi chim nào cũng muốn mau được kết thúc thời gian thay lông của chim được càng sớm càng hay.
Trước khi Họa Mi thay lông, ta thấy chúng có dáng mệt mỏi, bộ lông thì khô khóc, tối màu, cũng như chiếc lá trên cây đã bắt đầu vàng úa vậy. Dần dần, vài chiếc lông nhỏ trên đầu bắt đầu rụng xuống… Đó là lúc chim bắt đâu thay lông. Chim thay lông thường bắt đầu từ đầu trở xuống cổ, thân mình, sau đó là lông đuôi, lông cánh…Bộ lông cũ không phải được chim rũ bỏ xuống một lần mà là thay từ từ, hễ lông cũ nơi nào rụng trước thì nơi đó thay lông mới trước. Lần lần, trên mình chim, lông mới thay lần lông cũ và cuối cùng chim có một bộ áo mới hoàn toàn…
Khi Họa Mi bắt đầu thay lông, thì chủ nuôi phải có kế hoạch chăm sóc và nuôi dưỡng đặc biệt.
– Lồng chim phải được phủ áo cả ngày đêm suốt một thời gian dài vài ba tuần, và được treo vào nơi yên tĩnh nhất, để chim được tĩnh dưỡng mà thay lông nhanh.
– Tuyệt đối không cho Họa Mi nghe tiếng chim mái và tiếng hót của chim trống khác. Nó cần được sống yên tĩnh, suốt thời gian thay lông không hót lại càng hay.
– Chim được cho ăn uống bổ dưỡng. Nên cho Họa Mi thay lông ăn loại cào cào già để chúng thay lông nhanh.
– Thỉnh thoảng vài ba ngày chim mới được sưởi nắng sáng trong một khoảng thời gian ngắn. Và cũng được tắm với nước ấm trong một thời gian ngắn.
– Khi trên mình chim lớp lông mới đã hiện lên khá nhiều thì ta có thể mở áo lồng ban ngày và cho chim tắm nắng, tắm nước bình thường. Chim đã bắt đầu có lửa, đã hót lai rai với giọng nhỏ. Lúc này ta chưa vội cho mái thúc, vì quả thực sức lực của chim chưa phục hồi đúng mức…
Thường thì từ lúc bắt đầu thay lông cho đến khi thay lông hoàn tất, nếu nuôi khéo, cũng phải mắt hai tháng là mau. Ngược lại, nếu việc nuôi dưỡng và chăm sóc vụng về không những thời gian thay lông của Họa Mi còn kéo dài thêm mà có khi còn làm chim chết nữa! Có nhiều trường hợp, vụ thay lông định kỳ chưa xong, đã kéo thêm việc thay lông bất thường nữa! Con chim thay lông suốt bốn năm tháng liền thì đến lúc nào mới hồi sức kịp? và thử hỏi sự chán nản nào bằng sự chán nản này đối với chủ chim?
Nhưng thay lông định kỳ là việc bình thường của chim không có gì đáng lo cả, mà tránh cũng không được, vì đó là một thứ bệnh hàng năm của chim. Thật ra, trong mùa thay lông mà chim không đủ sức thay lông mới đáng ngại. Nhiều khi chủ chim phải tự làm cho chim yếu sức đi phần nào để ép no thay lông cho bằng được.
Có một loại thay lông của chim làm cho người nuôi chim lo hơn cả là thay lông bất thường!
Tại sao gọi là thay lông bất thường? Đó là do con Họa Mi vướng vào một, hay cùng một lúc vài trường hợp sau đây:
– Do nuôi dưỡng không đúng mức: Chim cho ăn không đủ chất hổ dưỡng, hoặc là cho ăn bữa đói bữa no, hay là thay đổi thức ăn đột ngột khiến chim suy yếu và dẫn đến việc thay lông bất thường.
Muốn tránh trường hợp này thì phải cho chim ăn không những no đủ mà còn phải bổ dưỡng nữa. Như nuôi Họa Mi thì phải cho ăn cào cào mỗi ngày với số lượng khá. Thức ăn của chim nếu cần phải thay đổi thành phần nào thì phải thay đổi từ từ mỗi lúc một ít để chim tập ăn quen mùi dần…
– Do thiếu chăm sóc: Họa Mi vốn là giống chim trời, nay bị bắt nuôi trong chiếc lồng chật hẹp, tù túng, nếu lâu ngày không cho chim tiếp xúc với nắng gió, với nước thì chim dễ bị bệnh.
Mỗi ngày ta phải treo lồng ra ngoài để chim sưởi nắng độ nửa giờ để cơ thể chim hấp thụ được sinh tố D giúp đời sống chim được khỏe mạnh, vui tươi hơn. Nếu lâu ngày chim không được tắm nắng, hoặc là phải đứng ngoài nắng quá lâu chim sẽ bị hốc nắng nên suy, dễ dẫn đến việc thay lông bất thường. Vì hễ chim bị suy yếu là dễ dàng thay lông bất thường, không kể tháng nào trong năm, và mặc dầu vừa thay lông xong, nó vẫn có thể bị thay lông lại. Thay lông bất thường thì không thay lông toàn bộ như cách thay lông định kỳ, nghĩa là chỉ rụng một số lông cánh, lông đuôi hoặc lông mình, nhưng lại lầm suy yếu sức khỏe lâu ngày, có khi dẫn chim đến cái chết!
Kinh nghiệm cho thấy, nếu lâu ngày ta không cho Họa Mi tắm nước, cơ thể nó cũng bị suy yếu, và dẫn đến việc thay lông bất thường. Vốn là con chim xứ lạnh, gặp mùa viêm nhiệt, chim rất cần được tắm thường xuyên. Mỗi lần tắm của Họa Mi không lâu, chỉ khoảng đôi ba phút, nhung nó cần được tắm hàng ngày, như vậy tình thần và thể xác mới được sảng khoái…
Nếu chim bị tập dượt qua sức, nhất là với Họa Mi đá, khiến chim không có chút gì để nghỉ ngơi, dưỡng sức thì chúng bị suy kiệt sức khỏe đến trầm trọng và tất nhiên không tránh được thay lông bất thường. Nên nhớ chim cũng như người, sức khỏe dù tràn đầy cũng có mức độ định hạn của nó. Vắt kiệt sức lực quá mức là chuyện không nên, thể nào cũng dẫn đến bệnh hoạn, mà thường là bệnh nặng không sao gượng nổi!
Vì vậy, trong thời gian tập dượt, dù để dự thi hót hay đá, ta nên tranh thủ cho chim được dưỡng sức, nghỉ ngơi. Việc bắt chim tập dượt đến nỗi kiệt sức, chỉ làm cho nó tiêu hao sức lực thêm thôi, thì thử hỏi đến ngày thi hót, thi đá làm sao nó còn đủ sức để thi thố tài năng trước thiên hạ được?
Bằng chứng cho thấy, những chim Họa Mi sau những trận đá cật lực, thì dù thắng hay thua, con nào cũng tiêu hao sức lực quá nhiều. Chúng cần được tĩnh dưỡng ngay, phải được ăn uống bổ dưỡng và được chăm sóc chu đáo…Nếu không, có thể gặp phải hậu quả xấu khó lường.
Giới nuôi chim, không ai là không ngại việc thay lông bất thường. Một con chim dù khỏe mạnh đến đâu mà trong một năm, đã chịu mất ba tháng thay lông định kỳ, nay nếu phải thay lông bất thường một vài kỳ nữa thì… coi như suốt năm con chim phải sống trong sự suy sụp sức khỏe, không thể dùng vào việc hót hay đá nữa! Với con chim như vậy, liệu năm sau nó còn đủ sức hót hay đá được hay không? Những câu hỏi đó thường lởn vởn trong đầu óc của chủ nuôi, và thường thì những con chim xuống sức trầm trọng đó không còn chủ nuôi tin tưởng nữa…
Thay lông bất thường mới nhìn qua thi tưởng nhẹ, vì đâu có thay toàn cả bộ lông. Nhưng, có điều do sức khỏe của chim quá suy sụp, sức đề kháng chẳng được bao nhiêu nên nếu không được chăm sóc kịp thời thì mười con có thê bị chết đến tám, chín…
Việc chim thay lông bất thường vẫn có thể tránh được, nếu khâu cho ăn, và chăm sóc được chu đáo hơn.
Mùa Sinh Sản Của Chim Sơn Ca
So với nhiểu giống chim hót khác, thì sự hiểu biết về đời sống của chim Sơn Ca ra sao vẫn còn có sự hạn chế đối với một số ít nghệ nhân, dù họ đã có nhiều kinh nghiệm trons nghề nuôi chim lâu năm, tất nhiên đối với người mới vào nghề thì đa số lại càng cảm thấy giống chim nổi tiếng có giọng hót thật hay nầy lại còn nhiều điều khó hiểu đối với họ hơn.
Chính vì lẽ đó nên từ lâu, nhiều người muôn nuôi chim Sơn Ca để thường thức tiếng hót của nó, nhưng do không hiểu nhiều về giống chim nầy nên mới ngần ngại chưa nuôi.
Có ai ngờ con chim mỗi khi cất tiếng hót thì thích tung mình bay lên tận trời cao, vừa bay vừa hót khiến âm thanh theo gió lan lỏa khắp một vùng trời, mà cuộc sống của nó lại quá giản dị, bình thường như Đa Đa, Cút rừng chỉ chui rúc, trốn lủi trong bờ trong bụi mà thôi.
Thông thường hễ khi nghe nói đên “Sơn thì ai cũng đêu liên tưởng đến núi cao vời vợi, chứ ai đâu ngờ con chim mang tên là Sơn Ca lại chỉ sống ở mặt đất, tìm kiếm sâu bọ dưới đất, hoặc trên những bụi cây cỏ thấp mà ăn!
Giống chim nầy không hề biết tìm mồi ở trên cây, dù là tầng thấp như Chích Chòe Đất. Nó cũng không có thói quen tìm cành cây mà đậu, dù chỉ trong thoáng chốc nghỉ ngơi hoặc nghỉ qua đêm. Ngay cả việc làm tổ đẻ trong mùa sinh sản, Sơn Ca cũng chọn những hố đất, những chỗ lõm tự nhiên ở mặt đất như lỗ chân trâu chẳng hạn để xây tổ, chứ không biết làm tổ ở trên cây như đa số các giống chim rừng khác! Cách sống của giống chim quí đó quả thật là giản dị quá chừng, ít ai có thể tưởng tượng ra nỗi.
Được biết, hàng năm mùa sinh sản của chim Sơn Ca bắt đầu từ tháng hai Âm lịch, và kéo dài đến bôn năm tháng sau mới châm dứt. Tại miền Bắc, từ tháng ba đến tháng tám Âm lịch là mùa sinh sản của Sơn Ca. Nghĩa là muôn nuôi Sơn Ca con, thì cuối mùa xuân ta có thể tìm tổ mà bắt, hoặc ra chợ chim để mua…
Như vậy, mùa sinh sản của Sơn Ca cũng trùng với mùa sinh sản của Chích Chòe Than, và sớm han một thài gian ngắn đối với nhiều giống chim hót rừng khác.
Sơn Ca không sống thành bầy đàn, không sống tập trung một chỗ, một vùng, mà cũng không thích theo cách cát cứ mỗi cặp riêng lẻ một noi. Đến mùa sinh sản, chúng thường rủ nhau tụ tập ở chung với nhau trong một khu nương rẫy hay một cánh đồng cỏ yên tĩnh nào đó, rồi mạnh dạn cặp nào cặp đó tìm nơi vừa ý để làm tổ. Tất nhiên là mồi cặp có một tổ riêng, không cặp nào quan tâm đến cặp nào, thế nhưng chúng cũng không có óc hùng cứ một lãnh địa riêng cho mình như nhiều giống chim rừng khác. Chim trống chỉ biết canh phòng trong phạm vi chim mái làm tổ. Ngoài khu vực nhỏ hẹp đó là phần đất của những cặp chim khác, chứ chúng không đấu đá tranh giành nhau. Ngay các giống chim khác thường dùng giọng hót cùa mình để làm lợi khí sắc bén đe dọa kẻ thù, thì Sơn Cu lại không hề sử dụng thứ vũ khí lợi hại trời cho đó.
Sơn Ca làm tổ rất đơn sơ và làm ngay trên mặt đất. Đó là điều ít người ngờ tới.
Đến mùa sinh sản chúng thường kéo về một vùng đất yên tĩnh và khô ráo, tốt nhất là những cánh đồng cỏ, hoặc nơi có nhiều bờ bụi lúp xúp hay những trảng tranh để làm tổ. Ngay ở những vùng sâu trùng, bị nước ngập đe dọa. Sơn Ca cũng biết tìm những gò đất cao ráo, hay các bờ đê, bờ mẫu để làm tổ đẻ. Dọc các bờ biển, trên những động cát có những bụi bờ dứa dại, người ta cũng bắt gặp Sơn Ca làm tổ ở trên đó.
Chúng khôn ngoan chọn những chỗ đất bị trũng sâu xuống độ năm mười phân như miệng chén, miệng tô, thậm chí đó là 15 chân trâu khi đi lún sâu xuống chẳng hạn để làm điểm tựa cho tổ được chắc chắn khỏi bị gió cuốn bay đi! Tổ được kết bằng cỏ khô, rác rên, rom rạ mục, hay những mầu nhỏ cành cây khô mục. Có nhiều trường hợp do chọn không ra những hố đất lún sẵn, chim phải làm tổ “nổi” trên mặt đất bằng, nhưng khôn khéo làm tổ lọt vào giữa những bụi cỏ, hoặc dựa vào một bụi cỏ lớn để nhờ bụi cỏ nầy che chắn gió giùm. Trong trường hợp tìm không ra bụi cỏ nào chắc chắn, Sơn Ca biết tha về những bụi cỏ hay những đoạn cành mục tương đối lớn với sức nhìn của nó để tận chung quanh tổ cho chắc chắn, tránh bị mưa to gió lớn cuốn phăng tổ đi!
Với cách làm tổ trên mặt đất nầy, dù tìm được đất có hố sẵn đi nữa, thì tổ Sơn Ca cũng quá thô sơ, không tạo được sự an toàn nên khiến ai nhìn thấy cùng… lo ngại dùm cho chúng. Có những chiếc tổ được làm rất khéo léo, công phu, nhưng cũng có nhiều tổ làm rất sơ sài tưởng chừng như không đủ sức bền để chịu đựng nỗi đến lứa chim con ra đời. Nhưng chuyện đời “trời sinh trời dưỡng”, chúng vẫn có cách để duy trì và phát triển nòi giống…
Trong mùa sinh sản, kéo dài khoảng bốn, năm tháng, mỗi cặp Sơn Ca có thể đẻ được vài ba lứa con, và mỗi lứa được bốn năm trứng, hy vọng được vài ba chim con. Tuy nhiên, số lượng chim sống sót được sau mùa sinh sản không được nhiều bằng các giống chim rừng khác! Đó là điều rất dễ hiểu nếu quí vị có dịp quan sát được tận mắt tổ của chúng làm sơ sài trên mặt đất, thì có thể đoán được những bất trác mà dòng giống chúng phải hứng chịu.
Kẻ thù của giống chim quá nhỏ nầy rất nhiều. Một sô lớn trứng và chim Sơn Ca non là mồi ngon của Cò, Vạc, Chuột đồng, các loại chim lớn ăn thịt như Quạ, Diều, và các loài bò sát như Trăn, Rắn, Kỳ Đà, Rắn đó là chưa nói đến một kẻ thù nguy hiểm nhất là… con người!
Đến mùa sinh sản của Sơn Ca, nhiều người cố tìm đến nơi chúng làm tổ để bắt chim con về nuôi hoặc bán. Với dân săn chuyên nghiệp thì việc nầy tương đối dễ dàng. Họ chỉ cần đến những nơi chim kéo về làm tổ mùa trước là hy vọng trúng mùa vì giống chim thường có thói quen như vậy. Chỉ khi nào mùa sinh sản trước chúng bị “bố ráp” tàn khốc thì năm sau mới chịu tạm bỏ chỗ cũ để tìm vùng đất mới để làm tổ mà thôi. Dù chim kéo về vùng đất lạ làm tổ, thì giới săn bắt chuyên môn họ cũng có cách phát giác ra được, miễn là trước đó chịu khó theo dõi một thời gian.
Nhưng, với dân mới tập tễnh vào nghề thì đây là chuyện thiên nan vạn nan, chứ không phải dễ dàng gì Ngay việc phát giác nơi Sơn Ca thường có mặt, cũng chưa chắc dễ dàng tìm được tổ của chúng…
Nhiều người đứng trước một cánh đồng cỏ, hay một vạt nương rẫy, nhiều lần xác định được chỗ chim Sơn Ca bay lên đáp xuống, nhưng khi lại gần thì không cách nào tìm ra tổ của chúng! Với người chưa kinh nghiệm thì dù tìm kiếm theo cách nay hàng trăm lần, kết quả cũng chỉ tay trắng mà thôi.
Tại sao lại có chuyện đó? Bởi giống chim Sơn Ca rất khôn, nó biết che giấu nơi đặt tổ của nó một cách ranh mãnh trước mọi kẻ thù, trong đó có kẻ thù nguy hiểm và đáng sọ nhất là con người. Muốn bay lên trời con chim phải bí mật rời tổ rồi khôn ngoan luồn lách qua các bụi cỏ một quãng xa rồi mới cất cánh bay lên. Khi đáp xuống, nó cũng khôn ngoan đáp xa tổ một khoảng độ mươi lăm thước, roi từ đó nhắm hướng tổ luồn lách trong cỏ mà lủi về! Vì vậy, tìm tổ chim ở địa điểm xuất phát bay lên hay nơi hạ cánh xuống là sai! Vậy nếu không xác định được hướng tổ ở đâu mà đến, thì ta chỉ còn cách tỏa ra tìm một chu vi vòng tròn với bán kính từ hẹp đến rộng mươi lăm thước may ra mới gặp nơi Sơn Ca đáp xuống, hoặc bay lên.
Đó là chưa nói chim con nở được mươi ngày tuổi đã khôn ngoan, chúng biết cảnh giác trước mọi kẻ thù. Khi có biến động, dù chạy chưa vững, chim con cũng bươn bả theo cha mẹ lủi vào bụi bờ tìm chỗ ẩn núp. Do đó, bắt được chim con cũng không phải là việc dễ dàng gì…Vẫn biết chim Sơn Ca con rất quí, bán được giá cao nhưng từ trước đến nay hình như chưa một ai có nghĩ nuôi chim Sơn Ca cho sinh sản tại lồng. Trở ngại lớn nhất là do giống Sơn Ca quá nhát, chuồng nuôi chim sinh sản chắc chắn phải lập ở nơi cách xa nhà ở, phải thật sự yên tĩnh mới đem lại kết quả tối. Thử hỏi như vậy thì còn vui thú gì và liệu kết quả thu gặt được có bù nổi với chi phí bỏ ra không? Cũng có một số nghệ nhân nuôi chim tin rằng nếu chim con sinh sản trong lồng liên tiếp vài thế hệ, hy vọng đời cháu chắt của nó sẽ bớt nhát hơn, dễ thuần thuộc hơn. Chúng tôi không hy vọng thu được kết quả nầy, vì bằng chứng trước mắt cho thấy: Sơn Ca con trong thời gian đút mồi thì dạn với chủ, nhưng sau thời gian đó chúng lại trở nên nhát, chứ không như Chích Chòe Than, Lửa hoặc các giống chim rừng khác, đã nuôi từ lúc nhỏ thì lớn lên trở nên dạn dĩ, thận chí còn nuôi thả được trong nhà, trong vườn như các loại gia cầm khác… Nhưng Sơn Ca thì không thể làm như vậy, với những chim cảnh nuôi được ba bốn mùa trở lên, chúng có phần dạn hơn, có thể cho tay vào lồng bắt ra tắm nước được dễ dàng.
Mùa Sinh Sản Của Chích Chòe Lửa
Trong đời sống hoang dã, chim sinh sản theo mùa. Mỗi năm chim chóc có mùa đẻ và mùa thay lông.
Mùa sinh sản của chim thường là mùa khí hậu ấm áp mát mẻ trong năm. Vì vậy, dù là trong một nước, nhưng vùng này chim sinh sản tháng này, nhưng vùng khác lại trễ hoặc sớm hơn chút đỉnh. Tại miền Nam, mùa sinh sản của chim hắt đầu từ giữa tháng ba đến đầu tháng tư Âm lịch, tức là đầu mùa mưa. Nhưng, cũng do sự thay đổi khí hậu, mà sự sớm trễ thời hạn của mỗi vùng cũng có khác. Bằng chứng là con Chích Chòe Than ở vùng Bà Rịa mùa sinh sản trễ hơn những nơi khác.
Trước mùa sinh sản độ vài tháng, chim trống mái bắt đầu tìm đến nhau và bắt cặp với nhau thành vợ thành chồng. Vào tháng giêng, hai, tiết trời ấm áp, chim trống chim mái từ đâu kéo về nơi mà năm trước chúng làm tổ để kết đôi với nhau.
Ở loài chim, chính chim mái chủ động chọn chồng cho mình. Chỉ những con chim hót hay nhất, có dáng hùng dũng nhất mới được các nàng để mắt xanh đến, còn những anh chàng giọng yếu ớt như chim con, chưa đủ lửa thì khó lòng tìm được vợ!
Giọng hót của chim trong trong thời gian này nhằm vào việc khoe khoang tài nghệ của mình để các nàng chim mái quanh vùng nghe thấy mà lựa chọn. Gặp con trống hót căng, chim mái say mê đứng nghe, và sau đó tự nàng tìm đến không một chút e thẹn để kết đôi. Nếu gặp trống hót dở, chim mái dù nghe thấy cũng làm ngơ, rồi bay qua vùng khác, không hề phân vân tiếc nuối gì.
Chim trống thì trước tết đã thay lông xong, anh nào trên mình cũng có bộ áo mới, sức khỏe được phục hồi nhanh và giọng hót căng. Chim mái cô nào cũng mập mạ, bộ lông mướt mát ép sát vào mình, bụng dưới hơi sệ vì đang rụng trứng.Chúng đã sẵn sàng bước vào mùa sinh sản hàng năm.
Chích chòe lửa làm tổ trên cây, nơi vắng bóng người qua lại. Giống chim này rất nhát người và không thích sống gần người. Thỉnh thoảng mới gặp một vài cặp dạn dĩ dám về vườn cây trái trong vườn nhà đẻ làm tổ mà thôi.
Ngày nay tìm được ổ Chích Chòe Lửa để bắt là cả một chuyện khó khăn. Do nhiều nơi gặp nạn phá rừng làm rẫy nên chim muông sợ hãi rút vào rừng sâu, tìm được nơi chúng ở thật vô cùng vất vả.
Chẳng hạn độ mười năm trước đây, lên Bến Cát (Bình Dương) đi sâu vào vài ba cây số đã gặp rừng và đã đánh hắt được Chích Chòe Lửa. Nay thì phải lặn lội xa hơn mới gặp chúng, và cũng không thấy xuất hiện nhiều như trước đây. Mồi trường sống của chim bị đe dọa thì chúng càng rút vào sâu, sâu hơn nữa…
Chim trống và mái khi bắt cặp với nhau thì sống kề cận bên nhau. Ban ngày chúng “chim liền cánh” đi tìm mồi, tối về ngủ chung một chỗ. Không như trước đó, anh chị mỗi con sống riêng một phương.
Chim con để trong mùa trước, nay đã thật sự trưởng thành, chúng cũng kết đôi với nhau thành vợ thành chồng, để lập làm cha làm mẹ.
Tuần trăng mật của Chích Chòe Lửa kéo dài chừng vài tháng thì đã đến mùa sinh sản. Chúng bắt đầu bay đi chỗ này chỗ nọ để tìm một nơi vừa ý để làm tổ. Sau đó chàng và nàng cùng lo tha rác…
Mỗi lứa, chúng cho ra đời được bốn năm trứng. Và sau mười sáu ngày nằm ấp, vài ba chim con được ra đời. Tuần đầu, chim mái không ra khỏi tổ vì phải ủ ấm cho con, mọi việc cung cấp lương thực hằng ngày cho vợ, con chim trống một mình đảm nhận hết. Sau thời gian đó, chim mẹ cũng đi tha mồi về đút thêm chim còn, vì chim con càng lớn càng đòi ăn liên tục. Chim con nằm trong ổ độ hai mươi ba ngày thì ra ràng. Chim ra ràng là chim đã đủ lòng đủ cánh, hình dáng chẳng khác gì một con chim trưởng thành, trừ phần đuôi mọc chưa đủ dài mà thôi.
Chim vừa ra ràng thì chưa hề biết bay. Chúng chỉ đứng ở tổ mà quạt cánh vù vù. Chim cha mẹ hướng dẫn bầy con bay từng quãng ngắn, từ cành này sang cành khác. Bước đầu chim con bay rất khó khăn và vụng về. Nhiều con do yếu sức, hoặc nở sau nên non ngày. Thế nhưng, chỉ cần một buổi tập bay, chim non đã bay được quãng xa, chuyền cành đã thông thạo…
Chim cha mẹ cứ bay theo đàn con, thỉnh thoảng tìm mồi đút cho chúng. Vì những ngày đầu mới ra khỏi tổ, chim con chưa biết tìm mồi mà sống. Nhưng, chúng lớn rất nhanh và khôn cũng rất nhanh, chỉ mấy hôm sau là chúng đã biết tự tìm mồi. Và từ đó con nào khôn sớm thì tự tách xa cha mẹ sớm… Đời sống của thú rừng là vậy, đủ lông đủ cánh là cứ tự lập thân.
Mỗi mùa sinh sản, mỗi cặp chim cũng đẻ được vài ba lứa.
Nếu nuôi chim con đủ cặp trống mái, Chích Chòe Lửa vẫn có khả năng sinh sản tại “chuồng” được. Muốn nuôi chim đẻ, quí vị nên vây một cái lồng lớn bằng lưới kẽm mắt nhỏ. Đây là một cái chuồng đúng nghĩa của nó: làm trên nền đất, diện tích ít ra cũng vài thước vuông, bên trên lợp mái. Vách chuồng nên vây lưới kẽm cao khoảng hai thước, nhưng hai phần ba phía trên của vách nên che kín mít, mục đích là hạn chế tầm nhìn của chim với quảng cảnh chung quanh để chim khỏi nhát sợ.
Điều này cũng có nghĩa là chuồng chim này nên làm xa nhà, để cho chim sống được yên tĩnh. Ngay chủ nuôi cũng nên hạn chế việc tới lui, trừ những lúc cần phải cho chim ăn uống…
Giữa chuồng nên “trồng” một cây khô để chim lấy chỗ mà làm tổ. Chim nuôi đẻ cách này thường phải nuôi hai mùa trỏ lên chúng mới chịu sinh sản. Nuôi chuồng thì chim đẻ ít khi trùng với mùa của chúng ngoài thiên nhiên, do cách nuôi và chăm sóc của ta biến cuộc sống của chúng trở thành chim nhà.
Việc nuôi đẻ lại chuồng vẫn cho kết quả tốt, nhưng ít người chịu nuôi vì thực tế không lợi được bao nhiêu, có chăng chỉ là để… giải trí cho vui.
Cập nhật thông tin chi tiết về Mùa Sinh Sản Của Chim Họa Mi trên website Raffles.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!